نقد و بررسی قصص انبیاء در بحار الانوار

«نقد و بررسی اسرائیلیات قصص انبیاء در تفسیر منهج الصادقین»

در بسیاری از تفاسیر، به خصوص تفاسیر روایی، روایات فراوانی در زمینه‌ی تاریخ و سرگذشت پیامبران پیشین و نیز اعتقادات و معارف دینی نقل شده که منشأ بسیاری از آنها خرافات و داستان‌های ساختگی اهل کتاب است. که به این روایات اسرائیلیات گفته می‌شود. بسیاری از مفسّران، بدون نقد این روایات، به نقل آنها پرداخته‌اند. در سده‌ی اخیر، رویکردی نقّادانه به این روایات در میان مفسّران و اهل تحقیق صورت گرفته است. یکی ا...

درتصحیح بحار الانوار

درتصحیح بحار الانوار

واکاوی و بررسی اندیشه علامه مجلسی در تحلیل روایات تأویلی آیات قرآن با تکیه بر بحار الانوار و مرآة العقول

روایات تأویلی آیات قرآن، در دو کتاب ‏بحار الانوار و مرآة العقول اثر علامه مجلسی، به قدری فراوان است که نیازمند سبک‏شناسی تحلیل این روایات از منظر ایشان است. ‏‏مسأله نوشتار حاضر، کشف روشمند الگوی علامه مجلسی در تحلیل روایات تأویلی آیات قرآن ‏است. در نگاه اول، علامه مجلسی به عنوان شخصیتی اخباری بایسته است از همان شیوه اخباریان در روایات تأویلی بهره برد، ولی‏ آن‏چه در این دو اثر مشهود است، تمایز ر...

بررسی و نقد روایات موضوعه در زادالمسیر ابن جوزی (خلقت و قصص انبیاء اولوالعزم)

سهل انگاری در پذیرش روایات ساختگی و مشکل ساز در متون دینی همواره زمینه¬هایی برای پژوهش فراهم کرده است. از دیر باز ناقلان و پژوهشگران در این راستا فعالیت¬هایی را به سامان رساندند. ابن جوزی متوفی 597ق با تدوین الموضوعات نگاهی خاص به پدیده وضع داشته است. با این پیشینه توقع می¬رود تفسیر زادالمسیر، نیز با همین رویکرد قابل پیگیری باشد، اما در بررسی روایات و اقوال (مندرج در این تفسیر) پیرامون بحث خلقت...

نقد و بررسی راه‌کار «ترکِ أولی» در توجیه خطاهای انبیاء

در این مقاله به بررسی اصطلاح «ترکِ أولی» به‌ عنوان راه‌کاری برای دفاع از عصمت انبیاء در مواجهه با آیاتی از قرآن کریم که ظاهرشان بر ارتکاب معاصی توسط انبیاء دلالت دارند، پرداخته شده و پس از معناشناسی «ترکِ أولی»، این سئوال محور بحث و بررسی قرار گرفته است که آیا دلایل عقلی عصمت انبیاء با صدور ترکِ أولیٰ از انبیاء سازگار است؟ به عقیدۀ نگارنده با توجه به این‌که ترکِ أولی، نوعی خطا و لغزش است و چون دلایل...